Samookaleczenia
Najbardziej rozpowszechnioną formą samookaleczania się jest nacinanie skóry. Czasami pojedyncze epizody samookaleczenia mogą być spowodowane ciekawością czy naśladownictwem, szczególnie u dziewcząt w pierwszej fazie dorastania. Kiedy zachowanie to jest pojedyncze i wiąże się z eksperymentowaniem, nie zawsze wymaga psychoterapii, a monitorowania i profilaktyki.
Inną sytuacją jest gdy młody człowiek podczas dokonania samookaleczenia odczuwa ulgę, przyjemność, obniżenie napięcia czy redukcję intensywnych emocji. Objaw ten dokonywany przez nastolatka jest sygnałem, że potrzebuje on pomocy i zdecydowanie jest wskazaniem do konsultacji ze specjalistą, a często także do psychoterapii.
Młodzież, która trafia do gabinetu terapeuty zwykle ma już za sobą wiele rozmów z zaniepokojonymi, a nierzadko przerażonymi dorosłymi, które zwykle skupiają się na tym, aby młody człowiek zaprzestał tych zachowań, a nie na tym jakie emocje i problemy się pod nim kryją. Jest to poniekąd zrozumiałe, gdyż samookaleczenia są działaniem ukierunkowanym na niszczenie swojego ciała, a rodzice chcą chronić swoje dzieci. Warto jednak wiedzieć, że samookaleczenia są widocznym objawem głębszego problemu, jakim jest cierpienie dziecka. Nie traktuje się samookaleczeń jako problemu samego w sobie lecz jako wierzchołek góry lodowej, pod którym kryją się deficyty i trudności emocjonalne. Powstrzymanie się od robienia sobie krzywdy nie jest wyłącznym celem psychoterapii.
Psychoterapia poznawczo-behawioralna polega na określeniu funkcji objawu, czyli jaką rolę pełnią samookaleczenia w życiu pacjenta, jakie myśli i przekonania za nimi stoją oraz jakie reakcje emocjonalne i behawioralne one wywołują. Z kolei pacjent, poprzez zrozumienie tych procesów, zyskuje wgląd w to jak działają te mechanizmy w jego codziennym funkcjonowaniu. Na tej podstawie opracowany zostaje plan terapeutyczny.
W terapii samookaleczeń u nastolatków kluczowe jest również wsparcie dla rodziców. Samookaleczenia są często wynikiem głębokiego bólu emocjonalnego, z którym nastolatek nie potrafi sobie poradzić. Rodzice, którzy lepiej rozumieją, dlaczego ich dziecko sięga po takie zachowania, mogą skuteczniej wspierać je w procesie zdrowienia. Edukacja rodziców na temat przyczyn i mechanizmów samookaleczeń pomaga im zrozumieć, że te zachowania nie są kaprysem czy chęcią zwrócenia na siebie uwagi, a sygnałem świadczącym o cierpieniu dziecka.
